«Προμηθέα, συμφωνώ με τον Στίρνερ στο παραπάνω. Ότι ακολουθεί όμως απλά περιγράφει την πλάνη των άθεων διανοούμενων, οι οποίοι επιμένουν να μην κάνουν διάκριση μεταξύ των παραδοσιακών θεών και των θεών που έπλασαν οι φιλόσοφοι. Αν είχαν κάνει αυτή την διάκριση, ίσως είχαν καταφέρει να πλήξουν καίρια την θρησκεία.»
Υπάρχει ασφαλώς διαφορά μεταξύ των παραδοσιακών θεών και των «φιλοσοφικών» θεών. Αλλά και οι θεοί των φιλοσόφων έχουν σχεδόν πάντα τα ίδια ονόματα και τις ίδιες ρίζες και ίσως θα μπορούσαν να θεωρηθούν εξελικτικά στάδια των παραδοσιακών θεών, κατόπιν φιλοσοφικής επεξεργασίας τους. Επιπλέον πρόκειται για θεούς στους οποίους οι εν λόγω φιλόσοφοι προσεύχονται, θυσιάζουν κλπ. δηλ. ακολουθούν μια αρκετά παρόμοια μαγικομιμητική πρακτική με αυτή που τιμώνται οι «λαϊκοί» παραδοσιακοί θεοί.
Θεώρησα το κείμενο του Στίρνερ εξαιρετικό γιατί ακριβώς επισημαίνει την καταγωγή της θρησκείας από την Τέχνη δηλ. από την αναζήτηση του Ιδανικού. Η αναζήτηση τού Ιδανικού αρχίζει με τον πρωτόγονο που ζωγράφιζε τα δικά του Ιδανικά στις σπηλιές (π.χ. γρήγορα και δυνατά ζώα) και κορυφώθηκε με την μεταγενέστερη Τέχνη, η οποία ανέπτυξε πολύ πιο σύνθετους και ανθρωποκεντρικούς συμβολισμούς. Σε αυτή την εξελικτική πορεία τής Τέχνης, ο άνθρωπος πολύ συχνά εξωτερίκευσε και απομόνωσε από τον εαυτό του το αναζητούμενο Ιδανικό, δηλαδή
αλλοτριώθηκε από αυτό, το έκανε «θεό» (ένα όν περίπου παντοδύναμο, όμορφο και –φυσικά !- αθάνατο) και εκεί ακριβώς είναι που γεννιούνται οι θρησκείες, τόσο οι παραδοσιακές «λαϊκές», όσο και οι «φιλοσοφικές».
Κατά βάθος ο πρωτόγονος, που φοράει το τελετουργικό αρκουδοτόμαρο, προσπαθώντας να οικειοποιηθεί μαγικομιμητικά την δύναμη της αρκούδας, δεν διαφέρει και πολύ από τον μεταγενέστερο μαγικομιμητικό «βροχοποιό», ή και από τον φιλόσοφο που αιτείται ο,τιδήποτε από τον εξωτερικευμένο θεό-Ιδανικό του καίγοντας τελετουργικά κάποιο,
απολύτως προσδιορισμένο για κάθε περίπτωση, θυμίαμα.
Ο βαθμός αλλοτρίωσης όλων από το Ιδανικό τους είναι ίδιος και το μόνο που τούς διαφοροποιεί είναι ο τρόπος που αυτή εκδηλώνεται επιφανειακά. Γι’ αυτό οι άθεοι διανοούμενοι που βάζουν στην ίδια μεριά τους θεούς των φιλοσόφων και του λαού, δεν νομίζω ότι πλανώνται κάπου. Εκεί που γίνονται όντως ισοπεδωτικοί είναι όταν βάζουν στο ίδιο τσουβάλι τις παραδοσιακές θρησκείες και τις κατασκευασμένες (όπως ο χριστιανισμός, ο ισλαμισμός κ.α.): οι παραδοσιακές θρησκείες -συμπεριλαμβανομένων και των φιλοσοφικών τους προεκτάσεων- είναι φυσικά φαινόμενα-παρεκτροπές του ανθρώπινου νού (εν πολλοίς ανώδυνες) και ένα εξελικτικό στάδιό του, ενώ οι κατασκευασμένες είναι κατευθυνόμενες και οργανωμένες παραπλανήσεις.
Το ότι η θρησκεία αποτελεί τον φτωχό συγγενή της Τέχνης, όπως την παρουσιάζει ο Στίρνερ, υποστηρίζεται και από μια μεγάλη μερίδα της σύγχρονης εξελικτικής ψυχολογίας και της ψυχανάλυσης.
Όσο για τον Πλάτωνα, που αναφέρεις, πράγματι αποτελεί εξαίρεση φιλοσόφου, που επιχείρησε να εξορθολογίσει τη θρησκεία. Σε αυτή του την προσπάθεια χρησιμοποίησε πολύ από το ποιητικό υλικό που προϋπήρχε (παρ’ όλο που απεχθανόταν τους ποητές). Και βέβαια διαψεύδει τον Στίρνερ, που λέει ότι "η φιλοσοφία δεν γεννά ποτέ θρησκείες" αφού ο πλατωνισμός είναι κατεξοχήν φιλοσοφική θρησκεία, η οποία υφίσταται και σήμερα.
Η θρησκεία μπορεί να γεννηθεί οπουδήποτε υπάρξει η παραμικρή αλλοτρίωση ανάμεσα στον άνθρωπο και στο εκάστοτε Ιδανικό του.