Yorgo
Yorgo έγραψε:Πώς εξηγούμε το θάνατο σε ένα παιδί 7 χρονών
Η εξήγηση που ζητάς έχει δύο σκέλη .
Το ένα αφορά στην διαδικασία προετοιμασίας , με εξοικείωση στις έννοιες του θανάτου πριν συμβεί κάποιο τραγικό συμβάν,
και το άλλο στην εξήγηση που δίνεται κατά την οξεία φάση , την ώρα δηλαδή που το παιδί αντιμετωπίζει άμεσα το στρες του θανάτου .
Απαραίτητη προυπόθεση για να ξεκινήσει η εξοικείωση του παιδιού , είναι να μην φοβάται ο ίδιος ο γονιός τον θάνατο ή
τουλάχιστον να υποκρίνεται ικανοποιητικά ότι δεν φοβάται . Γιατί ο γονιός που φοβάται και προσπαθεί να καθησυχάσει το παιδί με το να του εξηγήσει τι είναι ο θάνατος ,
καταλήγει παρά τις προθέσεις του , στο να του μεταδώσει τον δικό του φόβο .
Είναι σαν τις παράλογες φοβίες για τα
έντομα τα σκυλιά ή το αίμα
που έχουν κάποιοι γονείς και τις οποίες κληροδοτούν στα παιδιά τους .
Το παιδί αντιλαμβάνεται και τον παραμικρό μορφασμό ή αλλαγή στην γλώσσα του σώματος του γονέα και κατα την διάρκεια της ζωής του τείνει να συμπεριφερθεί ανάλογα .
Στο πρώτο στάδιο λοιπόν.
Είναι γενικά κακό (αν και συναντάται πολύ συχνά) να υπάρχει στο σπίτι κάποιο ισχυρό ταμπού που απαγορεύει την εκφορά λέξεων όπως
<<θάνατος , πέθανε , σκοτώσω , ψόφησε , τάφος , νεκροταφεία κτλ>> .... γιατί με αυτό τον τρόπο δίνεται στην έννοια του θανάτου μια απόκοσμη υπόσταση η οποία απαιτεί σεβασμό και σοβαρότητα , και τελικά οδηγεί στην αίσθηση απόστασης και αποξένωσης .
Όμως η πιο βασική αρχή που διέπει τον φόβο του παιδιού είναι ότι
ο φόβος είναι αντιστρόφως ανάλογος της εξοικείωσης .
Συνεπώς πρεπει να αυξηθεί η εξοικίωση με την έννοια του θανάτου .
Πρέπει δηλαδή το παιδί να υποβιβάσει τον θάνατο σε κάτι στο οποίο μπορεί να ασκεί την δύναμή του όπως αυτό προτιμά, και στην θέση της σοβαρότητας και του σεβασμού να προστεθούν και κάποιες γενναίες δόσεις γέλιου και περιπαιχτικής διάθεσης .
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να επιτευχθεί η σταδιακή έκθεση και τριβή με την έννοια του θανάτου καθιστώντας την πρόσκρουση στο τραγικό γεγονός πιο ομαλή .(όποτε αυτό συμβεί) .
Φυσικά όπως και με όλες τις αλλαγές , και αυτή θα προβάλλει μικρότερη αντίσταση αν γίνει με μικρά βήματα .
Κάτι άλλο επίσης σημαντικό είναι ότι το πρόσωπο που το παιδί τείνει να μιμηθεί (γονέας κυρίως και μεγάλα αδερφια δευτερευόντως)
πρέπει να διακατέχεται από αυτοκυριαρχία και εύθυμη διάθεση σε περίπτωση που θα παραστεί το θέμα του θανάτου είτε αυτό είναι η απώλεια ενός κατοικίδιου , είτε ο θάνατος κάποιου στις ειδήσεις είτε οτιδήποτε άλλο
(θάνατοι γενικά που προκαλούν σχετικά μικρά επίπεδα άγχους και είναι διαχειρήσιμα από το παιδί)
Σε αυτό το σημείο , και για να διευκρινίσω τι εννοώ με το <<αυτοκυριαρχία>> θα κάνω μια παρένθεση μιλώντας για κάτι παρεμφερές.
Όταν συμβαίνει κάτι κακό στο παιδί π.χ. τραυματισμός ή αρρώστια κτλ , είναι πολύ συχνό φαινόμενο ο γονέας να αντιδράει με αγωνία και χάνοντας την αυτοκυριαρχία του .
Όμως αυτή η αντίδραση αν και κατανοητη είναι ανώριμη και αναποτελεσματική .
Το παιδί , βλέποντας τον γονιό να ωρύεται .....<<ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ..ΑΧ ΤΙ ΕΠΑΘΑ >>.....
εκτιμά πολύ πιο απαισιόδοξα την κατάστασή του και υποφέρει διπλά . Η αντίθετη , πειθαρχημένη συμπεριφορά έχει δραματικά καλύτερα αποτελέσματα , και εκφέροντας ο γονιός ήρεμα κάτι σαν αυτό .... <<έλα παλικάρι μου να σε δω που κτύπησες ....μμμμ δεν έχεις τίποτα ... για να δω ... μπα μια χαρά είσαι >> το ζήτημα καθίσταται λήξαν σχετικά ανώδυνα .
Έπειτα έρχεται η παρακολούθηση ντοκιμαντέρ που έχουν σχέση
με την ζωή και κυρίως με την ηθολογία ,
μιας και θίγουν τις διάφορες εκφάνσεις της ζωής και ως εκ τούτου και το γεγονός του θανάτου
Η αξία των ντοκιμαντερ είναι ανεκτίμητη γενικά , για πάρα πολλούς λόγους ,
αλλά και στα ζητήματα του θανάτου ειδικότερα
τα ντοκιμαντέρ αποτελούν έναν αψεγάδιαστο τρόπο διδασκαλίας του παιδιού για το τι είναι ο θάνατος και ποιος ο ρόλος του στην διαδικασία της ζωής .
Η ύπαρξη ενός καλλιεργημένου προσώπου που θα μεταδώσει το δέος για την ζωή και την ευχαρίστηση του να την παρατηρείς ,
και θα εξηγήσει στο παιδί τα διάφορα ζητήματα που προκύπτουν,
είναι κεφαλαιώδους σημασίας .
(αν και τα οφέλη από την απλή παρατήρηση χωρίς παρουσία κάποιου προσώπου είναι ήδη μεγάλα από μόνα τους)
Στο δεύτερο στάδιο
το παιδί έρχεται αντιμέτωπο με θάνατο που του προκαλεί τόσο μεγάλο άγχος που δεν μπορεί να το διαχειριστεί .
Ο κύριος στόχος σε αυτή τη φάση , είναι να καταλάβει το παιδί ότι ο θάνατος δεν είναι κάτι κακό , παρά μια από τις διαδικασίες της ζωής , διαδικασία που δεν θα έπρεπε να μας στεναχωρεί πολύ .
<<Άνθρωποι που τόσο αγαπάμε , κάποιες φορές φεύγουν και στεναχωριόμαστε γι αυτό , γιατί θα μας λείψουν ,
αλλά υπάρχουν όλα αυτά τα πρόσωπα που σε αγαπάνε και είναι μαζί σου κάθε μέρα και περνάτε μαζί καλά και χαίρεστε
και όλα αυτά τα ευχάριστα...
Είναι αλήθεια όμως , ότι στην ζωή κάθε ανθρώπου συμβαίνουν και πράγματα σαν αυτό που σε στεναχώρησε …
χάνει καμιά φορά αγαπημένα του πρόσωπα …
όμως αυτό είναι κάτι φυσικό .
Οι παππούδες φεύγουν κάποια στιγμή όμως αφήνουν πίσω τους τα παιδιά τους . Αυτά με την σειρά τους θα κάνουν την δική τους οικογένεια , τα δικά τους παιδιά . Έτσι είναι η ζωή .
Εμείς πρέπει να σκεφτόμαστε πόσο καλά περάσαμε μαζί τους και να χαιρόμαστε όταν τους φέρνουμε στον νου μας . κτλ…..>>
(στο ίδιο ύφος και για απώλειες άλλων προσώπων )