CiceroNot only have we found there the reason to live more joyously,
but also that we may die with greater hope
Aelius Artistidesboth the most awesome and the most luminous of the divine things that exist among men
*****************
Όσοι πιστοί προσέλθετε,
γιατρέ ποlυ θα μου άρεσε να έχουμε ένα φιλόλογο για supervisor της κουβέντας και να ακούσω την άποψή σου για όλα αυτά,
Dtango, θα ήθελα πολύ να ακούσω την εκδοχή σου, σου υπόσχομαι πως δε θα αντ-επιχειρηματολογήσω εκτός κι αν μου το επιτρέψεις.
Με αφορμή κυρίως κάποιες διαφωνίες με τον Πάνο, ο οποίος παρότι είπε
,μια κουβέντα που ούτε με ενδιαφέρει ούτε και έχω την γνώση να προσφέρω κάτι σε αυτήν
στη συζήτηση που συνδέει αρχαϊκές θρησκείες και παραισθησιογόνες ουσίες, στο κεφάλαιο Ελευσίνεια μυστήρια
ισχυρίστηκε οτι τα ελευσίνεια
*δεν είχαν σχέση με θεούς {?!???!}
*δεν ήταν θρησκεία {?!???!}
*δεν είχε σχέση με συμφιλίωση με θάνατο και προσδοκία μεταθανάτιας ζωής [ξένο προς τοπν ελληνικό τρόπο σκέψης το χαρακτήρισε αυτό ο Πάνος.... {?!???!} ]
εκτός αυτού ο Πάνος είπε τι δεν ήταν τα ελευσίνεια κατά την αίσθησή του [λέω αίσθηση μιας και παρακάτω γίνεται φανερό οτι αυτά που ισχυρίστηκε δεν ισχύουν] κι όχι τι ήταν κατα τη γνώμη του
Λοιπόν παλιότερα είχα γράψει ένα μικρό 'abstract' πάνω στο κεφάλαιο "Η θρησκεία της Ελευσίνας" από το βιβλίο Ελληνική λαϊκή θρησκεία του Martin P. Nilssen (1979, μετ. Ι.Θ. Κακριδή)
Να το βιβλίο
και τα citations
Παραθέτω
Δε βρήκα ακόμα τις μαρτυρίες μυημένων που ανέφερα, δεν ήταν εκεί που θυμόμουν. ΕπιφυλάσσομαιΔιάβασα το κεφάλαιο "Η θρησκεία της Ελευσίνας" από το βιβλίο Ελληνική λαϊκή θρησκεία του σουηδού Martin P. Nilssen (1979, μετ. Ι.Θ. Κακριδή) .
Πολύ ενδιαφέρον και αντικειμενικό, ως οφείλει ενας 'θρησκεολόγος' να είναι, περιγράφει τη μυστηριακή αυτή θρησκεία ως μια γιορτή του κύκλου ζωής της καλλιέργειας σιτηρών με μακριά ιστορία στο βάθος των αιώνων, ως μια αγροτικής προέλευσης αρχαία, χαρμόσυνη και αναζωογονητική για τους ανθρώπους τελετή. Οι θεοί που ανακατεύονται είναι η Δήμητρα, η Περσεφόνη, η κόρη της και ο Πλούτωνας. Συμμετείχαν και γυναίκες, σκλάβοι ή ξένοι, αρκεί να μιλούσαν την ελληνική γλώσσα, δίνοντας μια πανανθρώπινη διάσταση στα μυστήρια. Γίνεται σαφές στο βιβλίο ότι η γιορτή είχε έντονα θετική επίδραση στο μύστη: κατα πρώτον εξασφάλιζε την ευημερία στην επόμενη, μετα θάνατον ζωή, αλλά και
[σελ. 61]είχε τη δύναμη να χαρίζει ευτυχία στον άνθρωπο και να τον βοηθάει στη ζωή - γιατί ήταν μια πείρα που βρισκόταν ριζωμένη στα πιο βαθειά αισθήματα του ανθρώπου και μιλούσε στην καρδιά του, όσο και αν η γλώσσα της άλλαζε με το άλλαγμα των καιρών
Ο Nilssen δεν κάνει καμία νύξη περι ενθεογενών ή άλλων ιδιοτήτων του κυκεώνα, ποτό που πινόταν στα προκαταρκτικά της γιορτής [σημ: το θεωρεί φανερό μέρος του μυστηρίου και όχι κρυφό], όμως ο τρόπος που περιγράφει όσα είναι γνωστά για τα μυστήρια, αλλά ακόμα και αυτά που δεν είναι γνωστά για αυτά , αφήνει άφθονο χώρο για τις θεωρίες ενθεογενών που συνδέονται με τα Ελευσίνεια μυστήρια. Η πηγή των ουσιών αυτών είναι είτε ο παρασιτικός στα δημητριακά μύκητας [Claviceps purpurea] ή κάποιο είδος γρασιδιού [Paspalum distichum]
Ένα άλλο χαρακτηριστικό απόσπασμα στο βιβλίου του Nilssen είναι το παρακάτω:
"...Ξέρουμε ότι ελέγονταν (τα λεγόμενα), εγίνονταν ( τα δρώμενα) και εδείχνονταν (τα δεικνυόμενα) ορισμένα πράγματα, τι ήταν όμως αυτά τα πράγματα δεν ξέρουμε, και αυτό είναι το κύριο σημείο. Τις τελετές δεν τις αποτελούσαν πράξεις που τις έκαναν οι μύστες, [...] η ιεροτελεστία γινόταν με το να δείχνουν κάτι στους μύστες - αυτοι δεν έκαναν άλλο από το να βλέπουν. [... ο ιεροφάντης...] απάγγελνε ή τραγουδούσε κάτι, αλλά τι ακριβώς δεν ξέρουμε. Είναι πιθανό ότι κάποια λόγια συνόδευαν την επίδειξη - ωστόσο η επίδειξη, όχι τα λόγια, ήταν η κύρια και ύψιστη πράξη των μυστηρίων. Πρέπει καλά λοιπόν να κρατούμε στο νου ότι το σπουδαιότερο μυστήριο ήταν κάτι που δειχνόταν και βλεπόταν. Μπορεί να προστεθεί ακόμα ότι τα μυστήρια γιορτάζονταν τη νύχτα με το φως πολλών πυρσών και αυτό τα έκανε ακόμα πιο εντυπωσιακά..." [σελ.39-40]
αλλά παραθέτω μερικά ωραία ακόμα [πάλι βασισμένα στο εν λόγω κεφάλαιο του Nilssen, μιας που το ξαναδιάβασα και σημείωσα κι άλλα]
Υπεθυμίζουμε οτι πρόκειται για μια θρησκευτική τελετή που τελούνταν γύρω στα 2000 χρονια οπότε και είναι λογικό να αναμένουμε εξέλιξη και αλλαγές ανα τα χρόνια, π.χ. τα νεώτερα χρόνια εμφανίζονται στοιχεία διονυσιακής λατρείας
Εκτός από τους 3 θεούς που ανακατεύονται με τα ελευσίνεια, στις αρχικές εκδοχές της γιορτής ανακατευονται και δυο θνητοί, ο Τριπτόλεμος και ο Ευβουλέας, ο Τριπτόλεμος διατηρείται και στη συνέχεια, αλλά χάνει τον κεντρικό ρόλο που είχε σε παλαιότερες αναπαραστάσεις.
κι άλλα ενδιαφέροντα quotes
πολύ ενδιαφέρον εδώ, αναφερόμενος στην Κόρη, την Περσεφόνη και τις αντιφάσεις αυτής της θεο-περσόναςΑν όμως μας αποκλείεται να γνωρίσουμε τις κυριότερες και υψηλότερες ιεροπραξίες των Ελευσινείων μυστηρίων, δε μας αποκλείεται να γνωρίσουμε την ελευσινειακή θρησκεία, τις ιδέες δηλαδή που κρύβονταν στο βάθος της πίστης των μυημένων για την ευδαιμονία που τους χάριζαν τα μυστήρια
είναι πιθανόν πως δυο παλαιότερες θεότητες συγχνεύτηκαν και έγιναν μια, η προελληνική βασίλισσα του Κάτω Κόσμου και η ελληνική Κόρη του Σταριού
ακόμα,Ο Ησίοδος έχει παραμερίσει τα ιδανικά των πολεμικών ηρώων του Ομήρου και αγκαλιάζει ένα καινούργιο, εντελώς αντίθετο ιδανικό, την ειρήνη και τη δικαιοσύνη, που επικράτησαν με τη γεωργία. Ήρωάς της είναι ο Τριπτόλεμος από την Ελευσίνα. Αυτό είναι μια τέλεια επανάσταση στα ηθικά ιδεώδη, που θα έπρεπε να εκτιμηθεί σε όλη την έντασή της. Τολμω να μιλήσω για μια ελευσινειακή ευσέβαια, στηριγμένη στην ιδέα οτι η γεωργία δημιούργησε μια πολιτισμένη και ειρηνική ζωή, άξια για τους ανθρώπους.
Αριστοφάνης, Βάτραχοι:
[οι μύστες ψάλουν:]
Ομηρικός ύμνος:Ο ήλιος και το χαρούμενο φως είναι μόνο για μας όσοι μυηθήκαμε και ζούμε μια ζωή ευλαβική σχετικά με τους ξένους και τα άτομα
Σοφοκλής:Ευτυχισμένος όποιος τα είδες αυτά. Όποιος όμως δε μυήθηκε, πεθαίνοντας δε θα έχει την ίδια μοίρα στο μουχλιασμένο σκοτάδι
άλλη ενδιαφέρον απόσπασμαΌσοι έιδαν τα μυστήρια θα είναι τρισευτυχισμένοι, όταν έρθουν στον Κάτω Κόσμο
Τη στιγμή που τα Μυστήρια ήταν το πιο εποικοδομητικό στοιχείο ζωής που γνώριζαν, η αντίληψη αυτή για τη μελλοντική τους κατάσταση σχημάτιζε τη φωτεινότερη δυνατή αντίθεση με τον σκοτεινό και θλιβερό Άδη που πιστευαν οι Ελληνες
Στην πραγματικότητα αυτό είναι μια πολύ απλοϊκή πίστη και ίσως να ικανοποιούσε τις μεγάλες μάζες. Ωστόσο μπορούμε να ρωτήσουμε μήπως τα Ελευσίνεια ξυπνούσαν και βαθύτερες ιδέες γαι τη ζωή και το θάνατο. Αυτό δεν αποκλείεται. Σε ένα περίφημο απόσπασμά του ο Πίνδαρος λέει
Ευτυχισμένος είναι εκείνος που, αφού είδε αυτά, πηγαίνει κάτω από τη γη. Ευτός ξέρει το τέλος της ζωής, ξέρει και την από το Δία δοσμένη αρχή της
**************
Τονίζω εδω οτι οι εμπνευστές της θεωρίας πως ο κυκεώνας κατα πάσα πιθανότητα περιείχε ουσία συγγενική με το lsd και άρα το κεντρικό στοιχείο της μύησης ήταν η υπο κάποια τελετουργία ψυχεδελική εμπειρία είναι έγκριτοι ερευνητές-επιστήμονες {Hoffman, Ruck, Wasson} που χαίρουν γενικής εκτίμησης, και ίσως για αυτό η θεωρία αυτή είναι αρκετά δημοφιλής και θα λέγαμε οτι σχεδόν χαίρει έγκρισης και απο το επιστημονικό consensus, χώρια που στην ελλαδίτσα προσβάλλει τα ταμπού μας για αυτό κάνουμε πως δε την ξέρουμε.
***********
Οπότε Πάνο οφείλεις να μεταμελήσεις για αυτά που τόσο εύκολα είπες [τα αναφέρω στην αρχή]
είτε να μείνεις στο 'δε με ενδιαφέριε το θέμα, αλλά ούτε και έχω τις γνώσεις για να πω τίποτα έγκυρο'