Αγαπητέ/ή "Αθεΐα και ΜΟΝΟ Αθεΐα", κατ' αρχάς καλωσόρισες.
Στο θέμα των "θαυματουργών" θεραπειών, στις οποίες οι πιστοί εντάσσουν όλες τις δυσεξήγητες θεραπείες (αλλά ακόμα και πολλές με σαφή εξήγηση), υπάρχει ο εξής συλλογισμός (που οι περισσότεροι εδώ θα τον γνωρίζουν, αφού το θέμα έχει ξανασυζητηθεί στο φόρουμ):
Ας υποθέσουμε ότι οι θεραπείες αυτές είναι πράγματι θαυματουργές, δηλαδή ότι έγιναν με παρέμβαση στο φυσικό κόσμο κάποιου θεού, στα πλαίσια κάποιου "θεϊκού σχεδίου".
Ασχέτως του αν μπορούμε ή όχι να κατανοήσουμε αυτό το σχέδιο στην ολότητά του, μπορούμε παρατηρώντας τις θεραπείες αυτές να βγάλουμε κάποια συμπεράσματα για τα κριτήρια που καθορίζουν το αν θα γίνει ή όχι η παρέμβαση. Για παράδειγμα, μπορούμε να πούμε ότι είναι λογικό να υποθέσουμε ότι ο θεός δεν επιλέγει να θεραπεύσει μόνο όσους τον πιστεύουν, αφού μυστηριώδεις θεραπείες έχουμε δει παντού στον κόσμο, σε άτομα όλων των θρησκειών. Για τον ίδιο λόγο μπορούμε να συμπεράνουμε ότι δεν αποτελεί προϋπόθεση της παρέμβασης το να ζητηθεί αυτή απ' τον ασθενή μέσω προσευχής.
Και το ερώτημα είναι: αποτελεί ή όχι κριτήριο για τη θεϊκή παρέμβαση το είδος της ασθένειας; Προφανώς και αναφέρομαι στο ότι ποτέ δεν έχει εμφανιστεί θεραπεία ενός ακρωτηριασμένου άκρου, τη στιγμή μάλιστα που υπάρχει τέτοιος μηχανισμός στη φύση (σαλαμάνδρες, αστερίες κλπ).
Γιατί λοιπόν ο θεός δεν θεραπεύει τους ακρωτηριασμένους; Από το παραπάνω γεγονός μπορούμε να συμπεράνουμε ότι μέσα στο σχέδιο του θεού είναι να μην τους θεραπεύει. Σίγουρα οι ακρωτηριασμένοι στη συντριπτική τους πλειοψηφία δεν προκάλεσαν τον ακρωτηριασμό τους με τις αμαρτωλές πράξεις τους (σε αντίθεση, σύμφωνα με τη χριστιανική λογική, με πολλούς καρκινοπαθείς που "ασελγούσαν" πάνω στο σώμα που τους έδωσε ο θεός, καπνίζοντας). Δεν θα έπρεπε λοιπόν να αξίζουν, έστω κάποιοι λίγοι από αυτούς, τη θεϊκή παρέμβαση; Έστω ΕΝΑΣ;
Οι πιστοί (και κυρίως οι χριστιανοί) συνήθως καταλήγουν σε ένα από τα παρακάτω επιχειρήματα (έχουν ακουστεί κι άλλα, αλλά είναι τόσο γελοία που δεν αξίζει καν να τα αναφέρουμε):
α)
Ο θεός δεν θέλει να εμφανιστεί, γιατί απαιτεί από τους ανθρώπους να τον πιστέψουν. Αν εμφανιζόταν, θα κατέστρεφε την ελεύθερή μας βούληση, αφού θα ήμασταν αναγκασμένοι να πιστέψουμε. Απ' την άλλη, θέλει να δώσει κάποιες ενδείξεις της ύπαρξής του, γι' αυτό και κάνει μόνο θαύματα που μπορούν να αμφισβητηθούν.
Φυσικά το παραπάνω δεν ισχύει. Αν μιλάμε για το χριστιανικό θεό, σύμφωνα με την Παλαιά αλλά και την Καινή Διαθήκη, ο θεός έχει τεράστιο ιστορικό εντυπωσιακών εμφανίσεων. Που πήγε η ελεύθερη βούληση όσων είδαν την Ερυθρά Θάλασσα να χωρίζεται στα δύο; Και ας μην τολμήσει κανείς να ισχυριστεί ότι ο Γιαχβέ άρχισε να σέβεται την ελεύθερή μας βούληση μετά την ανάληψη του γιόκα του, γιατί θα του θυμίσω το "άγιο" φως (για το οποίο πάλι θα μας πρήξουν σύντομα) και το πόσο επηρεάζει την ελεύθερη βούληση του παπά που το παραλαμβάνει.
β)
Θεός είναι, ότι θέλει κάνει, δεν μπορούμε να ξέρουμε εμείς ποιους αποφασίζει να θεραπεύσει και για ποιο λόγο;
Εδώ θα μπορούσε κανείς να πει πολλά. Εγώ έχω να πω μόνο ένα: Αντί να λέμε "
ο θεός θεραπεύει κάποιους ασθενείς στα πλαίσια ενός σχεδίου που δεν γνωρίζουμε και με τρόπο που δεν γνωρίζουμε", μπορούμε (και οφείλουμε) να αρπάξουμε την ξουράφα του Όκαμ και να πούμε "
κάποιοι ασθενείς θεραπεύονται με τρόπο που δεν γνωρίζουμε".
Και κάτι ακόμα: Σε κάθε περίπτωση, η απάντηση "δεν ξέρω" στην ερώτηση "πως το εξηγείς αυτό" δεν αποτελεί απόδειξη ότι υπάρχει θεός, ιδίως όταν το φαινόμενο που καλούμαστε να εξηγήσουμε δεν έχει κατανοηθεί σε ικανοποιητικό βαθμό. Και εξηγούμαι με δύο παραδείγματα:
α) Δεν έχουμε κατανοήσει σε ικανοποιητικό βαθμό τις δυνατότητες και τους μηχανισμούς αυτο-ίασης του ανθρώπινου σώματος. Αν κάποιος θεραπευτεί μυστηριωδώς, δεν μπορούμε να αποκλείσουμε (και για την ακρίβεια, πρέπει να συμπεράνουμε) ότι η θεραπεία προήλθε από κάποιο "γήινο" μηχανισμό, είτε αυτός είναι εντός του ανθρώπινου σώματος είτε όχι. Για παράδειγμα, μπορεί το σπαράγγι να έχει σε πολύ χαμηλή περιεκτικότητα μια ουσία που θεραπεύει μια μορφή καρκίνου, και αυτό να μην το γνωρίζουμε. Μπορεί εξαιτίας αυτού, κάποιος που καταναλώνει υπερβολικά μεγάλες ποσότητες - ας πούμε γιατί τα καλλιεργεί και του αρέσουν - να θεραπευτεί , παρ' όλο που οι γιατροί δεν του έδιναν ελπίδες.
β) Έχουμε κατανοήσει σε ικανοποιητικό βαθμό τι σημαίνει "στατιστικά σημαντικό". Αν οι πιθανότητες θεραπείας για μια ασθένεια χρησιμοποιώντας όλα τα διαθέσιμα μέσα της σύγχρονης ιατρικής είναι μια στις χίλιες, και κάποιος θεραπεύει την ασθένεια με το άγγιγμά του σε έναν στους 3, εκεί δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρόκειται για θαύμα. Φυσικά, τέτοιες περιπτώσεις δεν υπάρχουν.
Και μια προσωπική σημείωση: Σε αντίθεση με αυτά που ισχυρίζονται κάποιοι απολογητές, πιστεύω ότι οι περισσότεροι άθεοι πολύ θα θέλαμε να υπήρχε θεός, ιδίως ένας θεός της δικαιοσύνης, της φιλευσπλαχνίας και της αγάπης. Όμως έχουμε τη διανοητική εντιμότητα να διαχωρίζουμε αυτό που θα θέλαμε να ισχύει, απ' αυτό που ισχύει.