Επικίνδυνες Χριστιανικές διδαχές και ανορθολογισμός.
Δημοσιεύτηκε: 01 Σεπ 2016 15:12
Γνωρίζω ότι κάποιοι άθεοι-αγνωστικιστές αντιμετωπίζουν τη θρησκεία με αδιαφορία, θεωρούν ότι δεν είναι κακό να είσαι θρησκευόμενος αρκεί να μην προσπαθείς να το επιβάλλεις στους άλλους. Προσωπικά έχω άλλη άποψη, είμαι εναντίον κάθε θρησκείας γιατί πιστεύω πως αποτελούν τροχοπέδη για την πρόοδο της ανθρωπότητας, την ψυχολογική μας ισορροπία και καλλιεργούν το μίσος, παρότι ισχυρίζονται ότι πράττουν το αντίθετο.
Έχοντας μεγαλώσει σ’ ένα χριστιανικό περιβάλλον γνώρισα από πρώτο χέρι πως το χειρότερο που μπορεί να πάθει κάποιος όταν είναι προσκολλημένος στη θρησκεία είναι να καταλύσει τον ορθολογισμό από τον τρόπο σκέψης του και να δέχεται άκριτα ως σοφό και ορθό μόνο ότι λένε οι θεολόγοι και οι ιερείς ακόμα και όταν δεν το καταλαβαίνει. Σε συνδυασμό με ότι η θρησκεία έχει αναλύσει κάθε πτυχή της καθημερινής ζωής, αυτός ο ανορθολογισμός επεκτείνεται σε όλη τη ζωή του πιστού. Κατ’ επέκταση οι άνθρωποι που θ’ ασπαστούν τον χριστιανισμό ως οδηγό ζωής, φιλτράρουν την καθημερινότητα τους μέσα από αυτό το ανορθολογικό πρίσμα, τις ανθρώπινες σχέσεις, τα επαγγελματικά, τη διασκέδαση, την παιδεία που θα λάβουν τα παιδιά τους, τις τέχνες, τις ασθένειες, τη διατροφή.
Θα φέρω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Έχω έναν μακρινό συγγενή αρχιμανδρίτη που η μάνα μου τον είχε καλέσει πρόσφατα σ’ ένα οικογενειακό τραπέζι. Κάποια στιγμή μας εξηγούσε ποιος πρέπει να είναι ο Χριστιανικός τρόπος αντιμετώπισης όταν κάποιος μας φέρεται άσχημα ή μας αδικεί. Καταρχάς έλεγε θα πρέπει να υποτάσσουμε τον εγωισμό μας και να πορευόμαστε με τις αρετές της συγχώρεσης και της ταπείνωσης. Το πρώτο μέλημα δεν θα πρέπει να είναι να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας, ούτε να αποφύγουμε αυτόν που φέρθηκε άσχημα και ούτε να φερθούμε εκδικητικά, αλλά να προσπαθήσουμε να τον καταλάβουμε, να τον συγχωρέσουμε, να τον αγκαλιάσουμε, να του δείξουμε πως σφάλλει και να τον οδηγήσουμε στην μετάνοια, καθώς ένας άνθρωπος που φέρεται άσχημα είναι ένας αμνός του θεού που έχασε το δρόμο του και θέλει βοήθεια, στο τέλος ακόμα και να μην καταφέρουμε τίποτα θα έχουμε την συνείδηση μας ήσυχη ότι πράξαμε σύμφωνα με το λόγο του Κυρίου.
Εκ πρώτης όψεως η διδαχή μοιάζει καλή και αθώα, στα πλαίσια της αγάπης και της μεγαλοψυχίας. Αν όμως κάποιος την σκεφτεί ορθολογικά μπορεί να βγάλει κάποια συμπεράσματα, όπως:
- Αυτός ο τρόπος θα ήταν θετικός, είτε αν περιοριζόταν στο σημείο της εκδικητικότητας (δεν χρειάζεται να είσαι χριστιανός για να καταλάβεις ότι το κακό δεν αντιμετωπίζεται πάντα με κακό), είτε αν ίσχυε κάτω υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Διαφορετικά αντιμετωπίζεις ένα αγαπημένο πρόσωπο (γονιό, φίλο) από έναν συνάδελφο, γείτονα, άγνωστο. Όπως επίσης κρίνεις την αδικία ή την άσχημη συμπεριφορά απ’ το μέγεθος και την έκταση (διαφορετικά αντιμετωπίζεις τον συνάδελφο που επάνω στην ένταση της δουλειάς σ’ έβρισε, και διαφορετικά τον συνάδελφο που σε διαβάλλει συνεχώς στο αφεντικό). Εδώ όμως προβάλλεται σ’ ένα γενικό πλαίσιο χωρίς να διαχωρίζει τις περιπτώσεις.
- Είναι αδύνατον για έναν άνθρωπο να φερθεί έτσι, το ν’ αγαπήσεις όλον τον κόσμο ακόμα και τους εχθρούς σου είναι ουτοπικό, πέρα απ’ τη φύση του ανθρώπου.
- Όλοι οι άνθρωποι δεν είναι ίδιοι, ίσως σε κάποιους ελάχιστους αυτή η παθητική στάση να φέρει αποτέλεσμα, αλλά συνήθως αυτός που φέρεται άσχημα ή πράττει μια αδικία, έχει γνώση του κακού που κάνει, απλώς συνεχίζει να το κάνει για λόγους ιδιοτέλειας ή αδιαφορίας προς τους άλλους.
- Αν προσπαθείς να το κάνεις κινδυνεύεις να πέφτεις συνεχώς θύμα επιτήδειων που είτε θα σ’ εκμεταλλεύονται, είτε θα σου κάνουν τη ζωή μαρτύριο. Το αποτέλεσμα θα είναι να γίνεις ψυχολογικό ράκος, αφενός μεν γιατί τσαλαπατάς την αξιοπρέπεια σου, αφετέρου δε γιατί η προσπάθεια σου θα είναι μάταιη. Μαζί μ’ εσένα ίσως την πληρώνουν και τα κοντινά σου πρόσωπα πχ κάποιος που τον εκμεταλλεύονται οικονομικά και τα χρήματα που χάνει τα στερείται η οικογένεια του.
- Αυτή η στάση διαιωνίζει την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και δίνει πάτημα σε ορισμένους να συνεχίσουν να δρουν χωρίς τύψεις. Αν πχ το θύμα συγχωρεί τον βιαστή, τότε αυτός μπορεί να συνεχίσει να βιάζει απενοχοποιημένα.
Το λυπηρό είναι ότι κανείς στο τραπέζι δεν σκέφτηκε κάτι από τα παραπάνω (δυστυχώς εκτός από την μάνα μου και οι υπόλοιποι είναι λίγο ή πολύ της εκκλησίας) και όλοι συμφώνησαν με τη σοφία του Ιερέα, εγώ του είπα τις αντιρρήσεις μου που τον έφεραν σε αμηχανία και προσπαθούσε να δικαιολογηθεί ‘’δεν το εννοούσα έτσι, αλλιώς το είπα και αλλιώς το κατάλαβες κτλ’’ αλλά σταμάτησα γιατί με στραβοκοιτούσαν.
Φυσικά δεν έχω γνωρίσει κανέναν χριστιανό που να φέρεται ακριβώς έτσι, καθώς οι περισσότεροι που υπερασπίζονται αυτές τις θεωρίες, στην πράξη δεν τις εφαρμόζουν. Μέσα από το περιβάλλον μου όμως γνωρίζω κάποιους λίγους που πραγματικά φαίνεται να πιστεύουν ότι αυτός είναι ο σωστός τρόπος, και αυτό τους έχει οδηγήσει σε επικίνδυνα μονοπάτια, ενώ διαπιστώνουν ότι δεν μπορούν να φερθούν έτσι ταυτόχρονα νιώθουν ενοχικά ακριβώς γιατί δεν τα καταφέρνουν. Ακόμα και έπειτα από μια ασήμαντη λογομαχία νιώθουν χάλια γιατί είπαν ένα λόγο παραπάνω και φορτωμένοι μ’ ενοχές τρέχουν στον παπά να εξομολογηθούν. Αυτό επαναλαμβάνεται συνέχεια και συσσωρεύοντας τύψεις και θυμό ξεσπάνε στους άλλους, που κάθε ξέσπασμα τους οδηγεί σε νέες ενοχές. Φαύλος κύκλος…
Εσείς τι άποψη έχετε?
Έχοντας μεγαλώσει σ’ ένα χριστιανικό περιβάλλον γνώρισα από πρώτο χέρι πως το χειρότερο που μπορεί να πάθει κάποιος όταν είναι προσκολλημένος στη θρησκεία είναι να καταλύσει τον ορθολογισμό από τον τρόπο σκέψης του και να δέχεται άκριτα ως σοφό και ορθό μόνο ότι λένε οι θεολόγοι και οι ιερείς ακόμα και όταν δεν το καταλαβαίνει. Σε συνδυασμό με ότι η θρησκεία έχει αναλύσει κάθε πτυχή της καθημερινής ζωής, αυτός ο ανορθολογισμός επεκτείνεται σε όλη τη ζωή του πιστού. Κατ’ επέκταση οι άνθρωποι που θ’ ασπαστούν τον χριστιανισμό ως οδηγό ζωής, φιλτράρουν την καθημερινότητα τους μέσα από αυτό το ανορθολογικό πρίσμα, τις ανθρώπινες σχέσεις, τα επαγγελματικά, τη διασκέδαση, την παιδεία που θα λάβουν τα παιδιά τους, τις τέχνες, τις ασθένειες, τη διατροφή.
Θα φέρω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Έχω έναν μακρινό συγγενή αρχιμανδρίτη που η μάνα μου τον είχε καλέσει πρόσφατα σ’ ένα οικογενειακό τραπέζι. Κάποια στιγμή μας εξηγούσε ποιος πρέπει να είναι ο Χριστιανικός τρόπος αντιμετώπισης όταν κάποιος μας φέρεται άσχημα ή μας αδικεί. Καταρχάς έλεγε θα πρέπει να υποτάσσουμε τον εγωισμό μας και να πορευόμαστε με τις αρετές της συγχώρεσης και της ταπείνωσης. Το πρώτο μέλημα δεν θα πρέπει να είναι να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας, ούτε να αποφύγουμε αυτόν που φέρθηκε άσχημα και ούτε να φερθούμε εκδικητικά, αλλά να προσπαθήσουμε να τον καταλάβουμε, να τον συγχωρέσουμε, να τον αγκαλιάσουμε, να του δείξουμε πως σφάλλει και να τον οδηγήσουμε στην μετάνοια, καθώς ένας άνθρωπος που φέρεται άσχημα είναι ένας αμνός του θεού που έχασε το δρόμο του και θέλει βοήθεια, στο τέλος ακόμα και να μην καταφέρουμε τίποτα θα έχουμε την συνείδηση μας ήσυχη ότι πράξαμε σύμφωνα με το λόγο του Κυρίου.
Εκ πρώτης όψεως η διδαχή μοιάζει καλή και αθώα, στα πλαίσια της αγάπης και της μεγαλοψυχίας. Αν όμως κάποιος την σκεφτεί ορθολογικά μπορεί να βγάλει κάποια συμπεράσματα, όπως:
- Αυτός ο τρόπος θα ήταν θετικός, είτε αν περιοριζόταν στο σημείο της εκδικητικότητας (δεν χρειάζεται να είσαι χριστιανός για να καταλάβεις ότι το κακό δεν αντιμετωπίζεται πάντα με κακό), είτε αν ίσχυε κάτω υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Διαφορετικά αντιμετωπίζεις ένα αγαπημένο πρόσωπο (γονιό, φίλο) από έναν συνάδελφο, γείτονα, άγνωστο. Όπως επίσης κρίνεις την αδικία ή την άσχημη συμπεριφορά απ’ το μέγεθος και την έκταση (διαφορετικά αντιμετωπίζεις τον συνάδελφο που επάνω στην ένταση της δουλειάς σ’ έβρισε, και διαφορετικά τον συνάδελφο που σε διαβάλλει συνεχώς στο αφεντικό). Εδώ όμως προβάλλεται σ’ ένα γενικό πλαίσιο χωρίς να διαχωρίζει τις περιπτώσεις.
- Είναι αδύνατον για έναν άνθρωπο να φερθεί έτσι, το ν’ αγαπήσεις όλον τον κόσμο ακόμα και τους εχθρούς σου είναι ουτοπικό, πέρα απ’ τη φύση του ανθρώπου.
- Όλοι οι άνθρωποι δεν είναι ίδιοι, ίσως σε κάποιους ελάχιστους αυτή η παθητική στάση να φέρει αποτέλεσμα, αλλά συνήθως αυτός που φέρεται άσχημα ή πράττει μια αδικία, έχει γνώση του κακού που κάνει, απλώς συνεχίζει να το κάνει για λόγους ιδιοτέλειας ή αδιαφορίας προς τους άλλους.
- Αν προσπαθείς να το κάνεις κινδυνεύεις να πέφτεις συνεχώς θύμα επιτήδειων που είτε θα σ’ εκμεταλλεύονται, είτε θα σου κάνουν τη ζωή μαρτύριο. Το αποτέλεσμα θα είναι να γίνεις ψυχολογικό ράκος, αφενός μεν γιατί τσαλαπατάς την αξιοπρέπεια σου, αφετέρου δε γιατί η προσπάθεια σου θα είναι μάταιη. Μαζί μ’ εσένα ίσως την πληρώνουν και τα κοντινά σου πρόσωπα πχ κάποιος που τον εκμεταλλεύονται οικονομικά και τα χρήματα που χάνει τα στερείται η οικογένεια του.
- Αυτή η στάση διαιωνίζει την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και δίνει πάτημα σε ορισμένους να συνεχίσουν να δρουν χωρίς τύψεις. Αν πχ το θύμα συγχωρεί τον βιαστή, τότε αυτός μπορεί να συνεχίσει να βιάζει απενοχοποιημένα.
Το λυπηρό είναι ότι κανείς στο τραπέζι δεν σκέφτηκε κάτι από τα παραπάνω (δυστυχώς εκτός από την μάνα μου και οι υπόλοιποι είναι λίγο ή πολύ της εκκλησίας) και όλοι συμφώνησαν με τη σοφία του Ιερέα, εγώ του είπα τις αντιρρήσεις μου που τον έφεραν σε αμηχανία και προσπαθούσε να δικαιολογηθεί ‘’δεν το εννοούσα έτσι, αλλιώς το είπα και αλλιώς το κατάλαβες κτλ’’ αλλά σταμάτησα γιατί με στραβοκοιτούσαν.
Φυσικά δεν έχω γνωρίσει κανέναν χριστιανό που να φέρεται ακριβώς έτσι, καθώς οι περισσότεροι που υπερασπίζονται αυτές τις θεωρίες, στην πράξη δεν τις εφαρμόζουν. Μέσα από το περιβάλλον μου όμως γνωρίζω κάποιους λίγους που πραγματικά φαίνεται να πιστεύουν ότι αυτός είναι ο σωστός τρόπος, και αυτό τους έχει οδηγήσει σε επικίνδυνα μονοπάτια, ενώ διαπιστώνουν ότι δεν μπορούν να φερθούν έτσι ταυτόχρονα νιώθουν ενοχικά ακριβώς γιατί δεν τα καταφέρνουν. Ακόμα και έπειτα από μια ασήμαντη λογομαχία νιώθουν χάλια γιατί είπαν ένα λόγο παραπάνω και φορτωμένοι μ’ ενοχές τρέχουν στον παπά να εξομολογηθούν. Αυτό επαναλαμβάνεται συνέχεια και συσσωρεύοντας τύψεις και θυμό ξεσπάνε στους άλλους, που κάθε ξέσπασμα τους οδηγεί σε νέες ενοχές. Φαύλος κύκλος…
Εσείς τι άποψη έχετε?